Qandhada DENGUE: Xanuun Halis Ah Oo Kaneecadu Keento Oo Dhibaato Ba’an Ku Haya Dalal Caalamka Ka Tirsan

Qandhada Dengue, oo ah infekshanka fayras ee kaneecada laga qaado, ayaa wali khatar wayn kusi leh bulsho badan oo caalamka ku nool. Waxaa lagu gartaa qandho sare, madax-xanuun daran, kalagoysyo iyo murqo xanuun, finan maqaarka ah.

Fayraska Dengue waxa uu ugu horayn bini aadamka ugu gudbiyaa qaniinyada kaneecada Aedes ee dhedigga ah ee cudurka qabta, oo ay ugu horeyso Aedes Aegypti iyo Aedes Albopictus. Kaneecadan ayaa inta badan laga helaa magaalooyinka iyo xaafadaha magaalada, iyadoo ku taranta ilaha biyaha fadhiistay sida taayirrada la tuuray, dheriyada ubaxa, iyo weelasha biyaha.

Qandhada Dengue waxay ku faaftaa gobollo badan oo kulul, taas oo saamaysay dhawr waddan oo ku yaalla Aasiya, Baasifiga, Ameerika iyo Afrika. Gobollada ay dhibaatadu saameysey waxa ka mid ah dalalka Koonfur-bari Aasiya, Koonfurta Aasiya, iyo Laatiin Ameerika waxay soo sheegaan qaar ka mid ah tirada ugu badan ee kiisaska Dengue. Waddamo gaar ah oo ay si weyn u saameeyeen dillaaca qandhada Dengue waxaa ka mid ah:

Thailand: Thailand waxa ka dilaaca xanuunkan  gaar ahaan xilli roobaadka oo ay taranta kaneecada aad ugu badan tahay.

Hindiya: Hindiya waa mid ka mid ah waddamada uu sida xun u saameeyay, iyadoo kumanaan kiis oo Dengue ah laga soo sheego sannadkii, gaar ahaan magaalooyinka.

Brazil: Brazil waxa soo food saartay cudurro Dengue ah oo soo noqnoqda, gaar ahaan magaalooyinka dadku ku badan yihiin, taas oo u horseedaysa caqabado caafimaad.

Filibiin: Filibiin waxay la kulantay koror naxdin leh oo ku saabsan kiisaska Dengue, taasoo ku kaliftay mas’uuliyiinta caafimaadka inay hirgeliyaan tillaabooyin ka hortag ah iyo xeelado xakameyn.

Malaysiya: Malaysiya waxay arkaysaa xaalad sare oo qandho Dengue ah, gaar ahaan magaalooyinka leh cimilo diiran oo qoyan.

Sri Lanka: Sri Lanka waxa ay la daalaa dhacaysay cudurrada Dengue oo dillaacay, gaar ahaan ka dib roobab mahiigaan ah, taas oo horseedaysa korodhka goobaha kaneecada.

Mexico: Mexico waxay ka mid tahay wadamada qaarada Ameerika ee uu saameeyay cudurka Dengue, iyadoo cuduro xilliyo kala duwan ka dilaacay gobolo kala duwan.

Saamaynta xumadda Dengue way dhaafsiisan tahay waxyeelada jireed ee shakhsiyaadka ay saamaysay. Cudurada dillaaca waxay xumeeyaan nidaamyada daryeelka caafimaadka, gaar ahaan meelaha kheyraadka ku xaddidan, taasoo u horseedaysa culeys xarumaha caafimaadka iyo shaqaalaha caafimaadka. Waxaa intaa dheer, cawaaqibka dhaqaale ee xumadda Dengue waxay noqon kartaa mid aad u daran, saameynaysa hab-nololeedyada iyo wax soo saarka iyada oo bulshooyinku ay la daalaa dhacayaan jirro iyo maqnaansho shaqo .

Dadaallada lagula dagaallamayo xumadda Dengue waxay diiradda saaraan tallaabooyinka ka hortagga iyo xakamaynta. Maamulka caafimaadka dadwaynaha ayaa xooga saaraya muhiimada ay leedahay in la baabi’iyo goobaha kaneecadu ku taranto, isticmaalka shabaqyada sariiraha ee cayayaanka lagu daweeyo, iyo kor u qaadida wacyiga bulshada ee ka hortagga Dengue. Intaa waxaa dheer, barnaamijyada xakameynta vector, sida ku buufinta haraaga gudaha iyo dirxiga ayaa door muhiim ah ka ciyaara xakameynta dadka kaneecada.

so_SOSO